Kartalkaya’daki otel yangını enkazında hâlâ cesetler aranırken, etraftaki otellerde olup bitene kayıtsız bir biçimde piste çıkan tatilcilerin oluşturduğu tabloyu kıymetlendiren Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Aynı karede acı ve eğlenceyi buluşturan bu görüntü, bugün empati ve toplumsal hassaslık ismine geldiğimiz noktayı sorgulamamız gerektiğini açıkça gözler önüne seriyor.” dedi.
“Eskiden tasada ve sevinçte ortak bir ‘millet olma’ şuuru vardı; bu da felaketler karşısında kenetlenmemizi, acıyı bölüşüp dayanışmayı mümkün kılıyordu.” diyen Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Özellikle ‘Bana bir şey olmadı, o hâlde şanslıyım’ kanısı, acıyı görmezden gelmek ve onu zihinsel olarak uzak tutmak için kullanılan bir savunma sistemi olarak karşımıza çıkıyor.” diye konuştu.
Üsküdar Üniversitesi Sosyoloji Kısmı Lideri Prof. Dr. Barış Erdoğan, Kartalkaya’daki oteldeki yangın enkazında hâlâ cesetler aranırken, etraftaki otellerde olup bitene kayıtsız bir formda piste çıkan tatilcilerin oluşturduğu tabloyu kıymetlendirdi.
Kayıtsız bir formda piste çıkan tatilciler…
Prof. Dr. Barış Erdoğan, yangın sonrasına yaşananlara ait, “Kartalkaya’daki oteldeki yangın enkazında hâlâ cesetler aranırken, etraftaki otellerde olup bitene kayıtsız bir halde piste çıkan tatilcilerin oluşturduğu tablo toplum olarak vicdanlarımızı bir kere daha derinden yaraladı. Aynı karede acı ve eğlenceyi buluşturan bu görüntü, bugün empati ve toplumsal hassaslık ismine geldiğimiz noktayı sorgulamamız gerektiğini açıkça gözler önüne seriyor.” dedi.
Yas, dayanışma ve komşuluk üzere kavramların büyük ölçüde aşındığına şahit oluyoruz
Toplumumuzun kültürel belleğinde yüzyıllardır derin kökleri olan yas, dayanışma ve komşuluk üzere kavramların büyük ölçüde aşındığına şahit olunduğunu lisana getiren Prof. Dr. Barış Erdoğan, şöyle devam etti:
“Eskiden, yakın bir etrafımızda cenaze olduğunda bırakın eğlenmeyi konutta televizyon yahut radyo açmaktan bile kaçınırdık. Yüksek sesle gülmeyi bile uygun bulmayan bu yaklaşım, Anadolu irfanının derin bir empati kültürüne nasıl konut sahipliği yaptığını gösteriyordu. Bu türlü bir tutum, yalnızca nezaket kuralı değil birebir vakitte kederli olanın acısını yüreğimizde hissetmenin bir yansımasıydı. Fakat, günümüzde bu hassaslığın giderek zayıfladığını görüyoruz. Orman yangınları ya da sarsıntılar üzere büyük felaketler kelam konusu olduğunda, olaydan etkilenmeyen kimi kısımların hiçbir şey olmamış üzere hayatlarına devam etmesi bunun en somut göstergesi. Meğer evvelden tasada ve sevinçte ortak bir ‘millet olma’ şuuru vardı; bu da felaketler karşısında kenetlenmemizi, acıyı bölüşüp dayanışmayı mümkün kılıyordu. Bugün ise bu paylaşma hissinin zayıfladığını gözlemlemek ne yazık ki güç değil.”
Hem dayanışma reflekslerimiz köreliyor hem de empati kültürümüz erozyona uğruyor!
Bu değişimin arkasında çeşitli etkenlerin yattığını da kaydeden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Öncelikle, çağdaş kentleşme ve bireyselleşmenin yaygınlaşmasıyla birlikte, kendimizi kolektif bir yapının modülü üzere görmek yerine özel alanlarımıza çekilmeyi daha çok tercih eder hâle geldik. Kendi hayatlarımıza ve meselelerimize odaklanmak, toplumsal sorumluluk ve hassasiyeti ikinci plana itiyor. Böylelikle hem dayanışma reflekslerimiz köreliyor hem de empati kültürümüz erozyona uğruyor. Buna ek olarak, günümüzün tanınan kültürü ‘anı yaşamak’ ve ‘hayattan keyif almak’ mottoları üzerine konseyi. Tüketim kültürü, bizi durmaksızın yeni tecrübeler, alışveriş ve cümbüşün peşinde koşturmaya yönlendiriyor. Daima değişen, süratle akıp giden gündem içinde, toplumsal acılar ve kayıplar kısa müddette gündemden düşüyor.” halinde konuştu.
‘Bana bir şey olmadı, o hâlde şanslıyım’ kanısı acıyı görmezden geliyor…
Öte yandan toplumsal medyanın bu süreçteki tesirinin de yadsınamaz olduğunu belirten Prof. Dr. Barış Erdoğan, şöyle devam etti:
“Toplumsal acılar ve kayıplarla ilgili haberler çok süratli biçimde dolanıma giriyor ancak tıpkı süratle gündemden düşüyor. Bu durum bazen ‘duyarsızlaşmaya’ kapı aralıyor. Evvelce lokal ölçekte yaşanan acılar etraftakiler tarafından daha uzun müddet hissedilir ve paylaşılırdı; meğer artık dünyanın her köşesinden felaket imgeleriyle daima karşılaşan beşerler, olağan dışı durumlara bile süratle alışabiliyor. Bilhassa ‘Bana bir şey olmadı, o hâlde şanslıyım’ fikri, acıyı görmezden gelmek ve onu zihinsel olarak uzak tutmak için kullanılan bir savunma düzeneği olarak karşımıza çıkıyor.”
Yas tutanlara ve kayıplara hürmet göstermek toplumun temel kıymetlerinden biri…
Tüm bu gelişmelere karşın, unutulmaması gereken temel gerçeğe işaret eden Prof. Dr. Barış Erdoğan, “Acılar paylaşıldıkça hafifler. Yas tutmak ya da en azından yas tutanlara ve kayıplara hürmet göstermek, sırf eski bir gelenek değildir; tıpkı vakitte bir toplumu toplum yapan temel bedellerden biridir. Şayet bu pahaları korumak istiyorsak, dayanışmayı tekrar canlı tutacak, empatiyi güçlendirecek adımlar atmamız gerekiyor. Toplumsal sorumluluk ve hassaslık sırf acı anlarında değil, gündelik hayatın her alanında kolektif şuuru ve insanî bedelleri canlı tutabilmekle mümkün. Ortak geçmişimizde var olan dayanışma ruhunu geleceğe taşımak, hepimizin omuz omuza yürütmesi gereken bir vazifedir.” formunda kelamlarını tamamladı.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı