TEMA Vakfı, Bakü’de sona eren Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 29. Taraflar Konferansı (COP29) sonrasında yaptığı açıklamada, iklim krizine karşı uğraşta global finansman amaçlarının yetersiz kaldığını vurguladı. Vakıf, Türkiye için vaktin daraldığına ve ulusal iklim siyasetlerinde kömürden çıkış üzere somut adımlar atılması gerektiğine dikkat çekti.
TEMA Vakfı, ana gündemi “iklim finansmanı” olan dorukta, iklim krizinin artan olumsuz tesirlerinden sorumlu ülkelerin tarihî yükümlülüklerini yerine getirmediğini söz etti. COP29’da ele alınan Yeni Kolektif Sayısallaştırılmış Hedef’in (NCQG) ise iklim krizinden en çok etkilenen ülkeler için bir destek noktası olabileceğini, fakat 2030’a kadar yıllık yaklaşık trilyon dolar düzeyinde olması gereken finansmanın sadece 300 milyar dolarlık bir amaçla sonlandırıldığını vurguladı.
“İklim adaleti talebi yükseliyor”
Zirveyi pahalandıran TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Lideri Deniz Ataç, “Doğayı ham unsur deposu, emeği ise ucuz iş gücü olarak gören, endüstrilerini ve ekonomilerini fosil yakıtlarla büyüten ülkeler iklim krizini tetikledi. Bu krizden neredeyse hiç sorumlu olmayan bölgeler ise en ağır bedelleri ödüyor. Halbuki fosil yakıt kullanımıyla zenginleşen bu ülkeler, neden oldukları hasarları karşılamakla yükümlü.” dedi.
Ataç, emisyonların yol açtığı sel, kuraklık ve çok hava olaylarıyla karşı karşıya kalan fakir ve kırılgan bölgelerin iklim adaleti taleplerinin de her geçen gün yükseldiğini vurgularken “Bugün büyük petrol ve gaz şirketleri yılda 400 milyar dolar kâr elde ederken, 300 milyar dolarlık amaç bu gerçekliğin çok altında kalıyor.” biçiminde konuştu.
Türkiye’nin güç ve iklim siyasetleri nerede duruyor?
Deniz Ataç, Türkiye’nin COP29’a en fazla şahısla iştirak sağlayan üçüncü ülke olmasına karşın, ulusal iklim ve güç siyasetlerindeki eksiklikleriyle öne çıktığını söz etti. Ataç, dorukta açıklanan 2053 Uzun Vadeli İklim Stratejisi (LTS) ve 2024-2028 Enerji Stratejik Planı’nın kömürden çıkış yahut fosil yakıtlardan vazgeçme konusunda somut gayeler içermediğini söyleyerek “2053 yılı için belirlenen net sıfır emisyon gayesi, kömürden çıkış planı olmadan gerçekleştirilemez. Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanlığı’nın 2024-2028 Stratejik Planı ise kömür ve öteki fosil yakıt arama faaliyetlerinin artarak süreceğini ve kömürden elektrik üretiminin devam edeceğini açıkça ortaya koyuyor.” dedi.
Ataç, nükleer güce yönelik maksatların de sürdürülebilir olmadığını vurgulayarak “Akkuyu Nükleer Santrali’nin 2028’e kadar tam kapasiteye ulaşması planlanırken, 2035 yılında Türkiye’nin 7,2 GW nükleer güç kapasitesine sahip olması hedefleniyor. Lakin nükleer güç projeleri, hem çevresel riskleri hem de yüksek maliyetleri nedeniyle sürdürülebilir bir seçenek değil. Türkiye’nin bir an evvel yenilenebilir güce geçiş yapması ve kömürden çıkış planını açıklaması gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
1,5 derece maksadı için fosil yakıtlardan vazgeçilmeli
TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Lideri Ataç, global sıcaklık artışını 1,5°C ile sınırlamanın giderek zorlaştığını ve bu durumun ekosistemlerin ve toplumların geri dönülmez eşiklere ulaşmasına yol açabileceğini vurguladı. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) datalarına nazaran mevcut siyasetlerin dünyayı 3°C düzeylerine yanlışsız götürdüğünü ve Climate Action Tracker datalarının ise bu yüzyılın sonunda 2,7°C’lik bir artış öngördüğünü belirten Ataç, ” Türkiye’nin yenilenebilir güce geçişi hızlandırarak fosil yakıtlardan ve nükleer projelerden vazgeçmesi, pak bir geleceğe öncülük etmesini sağlayabilir. COP29’da alınan kararlar ve eksiklikler, bu dönüşümün ne kadar acil olduğunu bir kere daha gözler önüne sermiştir.” dedi.
“İklim adaleti için gecikme lüksümüz yok”
COP29’un beklentilerin altında kalan sonuçlarına karşın, doğal varlıkların korunmasının yaşanabilir bir gezegen için vazgeçilmez olduğuna işaret eden Ataç, “TEMA Vakfı olarak koruma-kullanma istikrarını gözetmeden sürdürülebilir bir geleceğin mümkün olmadığını daima vurguluyoruz. Artık gecikme lüksümüz yok. Toprağımızın, suyumuzun, havamızın ve biyolojik çeşitliliğin korunması için ivedilikle harekete geçmeliyiz. Bu süreçte toplumun her kesiminin iş birliği içinde hareket etmesinin, tabiatla uyumlu bir ömür modelinin kurulmasına kıymetli katkılar sağlayacağına inanıyoruz. İklim kriziyle uğraşta vakit kaybetmeden mevcut siyasetler daha güçlü hale getirilmeli. Bugün alacağımız gerçek kararlar, geleceğimizi belirleyecek ve iklim adaletini sağlamamıza yardımcı olacak.” dedi.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı